Na łamach PLoS One ukazała się praca Bhautesha Dinesha Janiego i wsp. dotycząca rutynowego skriningu w kierunku depresji u pacjentów z chorobami przewlekłymi.
Depresja jest dwa do trzech razy częstsza u przewlekle chorych niż w populacji ogólnej. Częstość jej występowania u pacjentów z chorobą wieńcową, cukrzycą lub przebytym udarem mózgu wynosi 15-25%, zależnie od zastosowanej metody skriningu.
Wiadomo, że depresja u pacjenta przewlekle chorego może mieć wpływ na wyniki leczenia, stosowanie się do zaleceń, funkcjonowanie w codziennym życiu oraz umieralność. Badania przesiewowe w kierunku depresji u przewlekle chorych są zalecane, ale ich znaczenie w codziennej praktyce nie jest do końca określone.
Autorzy pracy analizowali efekty programu skriningowego w kierunku depresji w chorobach przewlekłych prowadzonego w placówkach podstawowej opieki zdrowotnej w Wielkiej Brytanii. Dane do analizy zbierane były w latach 2008-2009 i pochodziły z praktyk lekarzy rodzinnych w Szkocji, którzy sprawują opiekę nad około 1,8 milionem pacjentów.
Przeprowadzenie badania przesiewowego wiązało się z zachętą finansową dla lekarza. U chorych z co najmniej jedną z trzech chorób przewlekłych (choroba niedokrwienna serca, cukrzyca, przebyty udar mózgu) zachęcano do badania przesiewowemu w kierunku depresji przy użyciu Hospital Anxiety and Depression Score (HADS).
W ocenianych praktykach lekarskich było 125 143 chorych z co najmniej jedną chorobą przewlekłą. 10 670 (8,5%) było leczonych z powodu depresji, więc zostało wyłączonych z badań przesiewowych. W pozostałej grupie kwestionariusz HADS przeprowadzono u 35 537 pacjentów (31,1%). 7080 (19,9% badanych) uzyskało co najmniej 8 punktów w skali HADS, większość z nich spełniała kryteria łagodnego epizodu depresyjnego (8-10 punktów). U pacjentów z wieloma chorobami przewlekłymi 24,3% uzyskało co najmniej 8 punktów w skali HADS. Większą ilość punktów HADS stwierdzano częściej u kobiet, u pacjentów o niskim statusie socjoekonomicznym, chorych z kilkoma schorzeniami przewlekłymi oraz u młodszych pacjentów (w wieku 18-44 lat).
Pomimo zachęty dla lekarzy jedynie niewielka część pacjentów została poddana badaniom przesiewowym w kierunku depresji. Wynika z tego, że rutynowy skrining w kierunku depresji może być trudny do przeprowadzenia w codziennej praktyce. Być może skuteczniejsze jest prowadzenie badań przesiewowych u pacjentów wysokiego ryzyka, takich jak chorzy z wieloma schorzeniami przewlekłymi lub zastosowanie prostszych metod skriningu. Podwyższona punktacja w skali HADS związana była z większa ilością recept na nowe leki przeciwdepresyjne. Znaczenie kliniczne takich badań przesiewowych nadal nie jest do końca znane.
Opracowane na podstawie: Internet / 13 września 2013
Magdalena Wiśniewska
Bhautesh Dinesh Jani. Challenges and Implications of Routine Depression Screening for Depression in Chronic Disease and Multimorbidity: A Cross Sectional Study , LINK: PLoS One 2013;8 e74610 (dostępny pełen tekst)
