Według Międzynarodowej Klasyfikacji Chorób ICD-10 do podstawowych klinicznych objawów pierwszego epizodu depresyjnego należą:
- obniżony nastrój pojawiający się rano i utrzymujący się przez większą część dnia, prawie codziennie, niezależnie od okoliczności; poczucie smutku i przygnębienia; przykładowo mimo przespanej nocy i wolnego dnia od obowiązków, nie tyle co nie czujemy zadowolenia, ale jesteśmy „przytłoczeni” wolnym czasem
- utrata zainteresowania działaniami, które zazwyczaj sprawiają przyjemność, lub zanik odczuwania przyjemności – tak zwana anhedonia, czyli zobojętnienie emocjonalne; ulubione ciastko w kawiarni, które dotychczas poprawiało nam humor, teraz jest dla nas obojętne
- osłabienie energii lub szybsze męczenie się.
Ważne są również takie objawy dodatkowe jak:
- zaburzenia snu (najbardziej typowe – wczesne budzenie się, ale również wielokrotne przebudzenia w nocy czy kłopoty z zaśnięciem);
- myśli samobójcze;
- problemy z pamięcią i koncentracją uwagi;
- utrata wiary w siebie i/lub pozytywnej samooceny;
- poczucie winy (nadmierne i zwykle nieuzasadnione, obwinianie się za sytuacje na które nie mamy wpływu);
- spowolnienie psychoruchowe (rzadziej pobudzenie);
- zmiany łaknienia i masy ciała (częstsze zmniejszenie apetytu niż zwiększenie, rzadsze odczuwanie głodu).
Zgodnie ze schematami diagnostycznymi, powinny pojawić się przynajmniej 2 podstawowe objawy i 2 dodatkowe, aby zdiagnozować chorobę. Ponadto objawy te powinny utrzymywać się przynajmniej przez dwa tygodnie, a osoba pacjencka nie mogła mieć wcześniej objawów manii (w dużym uproszczeniu znacznego pobudzenia). Bowiem depresja objawia się obniżeniem nastroju, a mania – jego podwyższeniem. Obie te choroby stanowią niejako swoje przeciwieństwo.
Epizodom maniakalnym towarzyszą: pobudzenie, nadmierna aktywność, a czasem również wybuchy agresji. W takiej sytuacji, gdy u pacjenta raz mamy podwyższenie a raz obniżenie nastroju diagnozuje się zaburzenia afektywne dwubiegunowe, czyli występujące naprzemiennie depresję i manię.
Pacjent, który nie doświadcza manii, a jedynie depresję, usłyszy diagnozę: zaburzenia afektywne jednobiegunowe.
Depresję można podzielić również na dwa rodzaje: endogenną (nazywaną potocznie dziedziczną lub genetyczną) i reaktywną. Pierwsza wiąże się z obciążeniami genetycznymi, a druga stanowi reakcję na bolesne doświadczenia i sytuacje związane ze stratą osoby bliskiej, utratą pracy lub wydarzeniem traumatycznym, na przykład gwałtem czy wypadkiem samochodowym.
Zgodnie z klasyfikacją diagnostyczną Amerykańskiego Towarzystwa Psychologicznego DSM-IV-TR istnieje kilka podtypów zespołów depresyjnych:
– depresja melancholiczna (tak zwana typowa) Osoby z tym typem depresji często mają poczucie winy a ich nastrój nie zmienia się bez względu na wydarzenia dziejące się wokół.
– depresja atypowa (tak zwana odwrócona) to taki stan depresyjny, w którym kluczową rolę odgrywa specyficzne „odwrócenie” cech depresji typowej. Najczęstsza różnica to zwiększony apetyt, czyli objadanie się oraz nadmierna senność. Obniżenie nastroju określane jest jako wygaśnięcie emocjonalne. Chory traci pewność siebie, czuje się słabszy fizycznie i psychicznie, towarzyszy mu niepokój, przeczucie, że wydarzy się coś niedobrego. Bardzo charakterystyczne jest złagodzenie lub nawet ustąpienie objawów po południu lub wieczorem oraz zaburzenia snu w drugiej połowy nocy.
– depresja krótkotrwała nawracająca, która trwa kilka dni i pojawia się średnio raz w miesiącu;
– depresja sezonowa zwykle występująca jako reakcja organizmu na brak światła; wiąże się z regularnym pojawianiem się i ustępowaniem epizodów depresyjnych zazwyczaj jesienią i zimą; Do dość typowych cech tej depresji należą: nadmierna senność (ze znacznym pogorszeniem jakości snu), znaczne obniżenie energii życiowej, wzmożony apetyt na węglowodany i przyrost masy ciała.
– depresja o przebiegu przewlekłym (dystymia) określana jest jako przewlekłe obniżenie nastroju trwające co najmniej dwa lata. Osoby z dystymią są przez większą część dnia smutne, zmęczone, mają poczucie nieradzenia sobie. Objawy nie spełniają kryteriów epizodu depresyjnego, ale powodują cierpienie chorych.
– depresja będąca reakcją na żałobę, charakteryzująca się tym, że objawy depresyjne trwają dłużej niż dwa miesiące i są powiązane z traumatycznym przeżyciem;
– depresja poporodowa, diagnozowana w przypadku kobiet, u których epizod depresyjny rozpoczyna się w czwartym tygodniu po porodzie; to stan depresyjny, którego przyczyną są zmiany hormonalne towarzyszące ciąży i ogromna odpowiedzialność po porodzie związana z opieką nad niemowlęciem. Do najczęstszych objawów należy poczucie bycia niedobrą matką połączone z obsesyjnym zamartwianiem się o zdrowie dziecka. Kobiety z depresją poporodową boją się zostać same z dzieckiem, mają lęki, że sobie nie poradzą. Dodatkowo kompletnie nie czują więzi z dzieckiem, wydaje się ono zupełnie obce, budzi gniew. Odczuwają zmęczenie, zniechęcenie, wydaje im się, że obowiązki je przerastają. Może także wystąpić bolesność piersi i brzucha.
– depresja w wieku starszym, oznaczająca znaczne upośledzenie procesów poznawczych – pseudootępienie depresyjne;
– depresja maskowana to zespół depresyjny, który przykrywają inne objawy chorobowe, na przykład zaburzenia lękowe, zespół obsesyjno-kompulsywny, jadłowstręt psychiczny czy okresowe nadużywanie alkoholu, narkotyków, leków;
– depresja psychotyczna, w której nasilenie objawów związanych z obniżeniem własnej wartości i negatywnymi myślami o przyszłości osiąga poziom urojeń. Chorzy odnoszą wtedy obojętne sygnały z otoczenia do siebie, samo udręczają się. Może pojawić się myślenie katastroficzne i nieufność wobec bliskich.
– depresja hipochondryczna-polegająca na zaburzeniu przekonania o własnym stanie zdrowia. Osoby te są przekonane o poważnej, przewlekłej chorobie na jaką zapadły. Jako objawy wymieniają wiele dolegliwości, które nie znajdują potwierdzenia w dalszej diagnozie.
– depresja lękowa– zwana inaczej agitowaną przejawia się wyjątkowo silnym uczuciem niepokoju, z nerwowym pobudzeniem włącznie. Dominuje znaczące obniżenie poczucia własnej wartości, a przyszłość jawi się wyłącznie w czarnych barwach. U osób z tym typem depresji istnieje wysokie ryzyko samobójstwa.
na podstawie: https://twarzedepresji.pl/o-depresji/