Depresja, jak każda inna choroba powinna być leczona. Terapię powinien prowadzić psychiatra, a w przypadku kiedy łatwo można zidentyfikować objawy, leczenie może poprowadzić lekarz POZ. Leczenie depresji jest procesem długotrwałym, przyjmowanie leków powinno trwać nie mniej niż pół roku w przypadku pojedynczego epizodu depresji. Jeśli następuje nawrót choroby, leczenie należy kontynuować co najmniej rok, a najczęściej 2 lata.
Bardzo istotna jest wiedza, że pierwsze efekty działania leków przeciwdepresyjnych odczuwalne są po około dwóch tygodniach od rozpoczęcia leczenia. Ale bywa i tak, że chorzy widzą poprawę dopiero po miesiącu przyjmowania leków. Klasyczny podział obejmuje leki o profilu: uspokajającym, aktywizującym oraz uniwersalnym (ogólnym). Z uwagi na budowę chemiczną i mechanizm działania leków wyróżniamy*:
- Trójpierścieniowe leki przeciwdepresyjne (TLPD), czyli nieselektywne inhibitory zwrotnego wychwytu monoamin – jest to grupa najstarszych środków przeciwdepresyjnych. Uznawane są za skuteczne w leczeniu, nawet w ciężkiej postaci depresji. Jednak wywołują szereg działań niepożądanych, m.in. wywierają niekorzystny wpływ na przewodnictwo w mięśniu sercowym. Problemem w stosowaniu tych leków jest również fakt, że nawet niewielkie przekroczenie dawki może być powodem zatrucia.
- Selektywne inhibitory wychwytu serotoniny (SSRI) to obecnie najpopularniejsze leki przeciwdepresyjne. Są zdecydowanie lepiej tolerowane przez organizm niż leki trójpierścieniowe. Niestety część pacjentów zgłasza negatywne objawy ze strony przewodu pokarmowego: nudności, biegunki, niestrawność. Zdarzają się także przypadki obniżenia libido.
- Leki o podwójnym mechanizmie działania (SNRI), czyli takie których mechanizm polega na blokowaniu zwrotnego wychwytu zarówno serotoniny i noradrenaliny. Skuteczne leki stosowane u osób z różnymi postaciami depresji. Nie posiadają niekorzystnego wpływu na funkcje seksualne, natomiast część pacjentów zgłasza problem z nadmiernym apetytem i zaparcia.
- Inhibitory monoaminooksydazy (IMAO) – leki starszej generacji nie są już w Polsce stosowane z uwagi na możliwość zatrucia przy nieodpowiedniej diecie. Nowa generacja IMAO jest pod tym względem bezpieczna. Leki te stosowane są często u osób u których występują inne problemy psychiczne (z uwagi na brak interakcji z innymi psychotropami).
- Leki z grupy SARI – stosowane u chorych na depresję z pobudzeniem i zaburzeniami snu. Niekiedy u mężczyzn stosujących te leki może wystąpić patologiczny wzwód (priapizm).
- Tianeptyna – zwiększa uwalnianie i wychwyt zwrotny serotoniny. Tłumi reakcje osi podwzgórze-przysadka mózgowa-nadnercza.
- Agomelatyna – lek melatonergiczny wykazuje właściwości agonistyczne w stosunku do receptorów melatoninergicznych (typu M1 oraz M2) i serotoninergicznych (5-HT2c). **
Oprócz leczenia farmakologicznego istotną częścią procesu terapeutycznego jest uczestniczenie w psychoterapii. Ma ona duże znaczenie, aby złagodzić trudności w radzeniu sobie z problemami, co bywa jednym z czynników mogących wywołać depresję.
* Opracowane na podstawie „Depresja w praktyce lekarza rodzinnego” pod redakcją Profesora dr. hab. med. Marka Jaremy
** Maria Wiśniewska-Jarosińska, Tomasz Waliszewski, Jan Chojnacki ;”TERAPIA” NR 6 (210), CZERWIEC 2008