Na łamach British Medical Journal ukazała się praca Gemmy Taylor i wsp. dotycząca zmian w stanie psychicznym po zaprzestaniu palenia papierosów.
Nikotynizm jest wiodącą przyczyną zgonów, którym można zapobiegać. Przyczynia się do ponad pięciu milionów zgonów rocznie i przewiduje się, że liczba ta będzie wzrastać. Koszty opieki zdrowotnej na całym świecie związane z chorobami odtytoniowymi sięgają miliardów dolarów. Wiele uwagi poświęca się somatycznemu ryzyku zdrowotnemu związanemu z paleniem i korzyściom z jego zaprzestania, natomiast mniej zbadany jest związek między paleniem a zdrowiem psychicznym.
Celem przedstawionego badania była ocena zmian w stanie psychicznym osób, które rzuciły palenie w porównaniu z osobami, które nadal palą. Autorzy przeszukali bazy Web of Science, Cochrane Central Register of Controlled Trials, Medline, Embase oraz PsycINFO i dokonali przeglądu systematycznego i meta-analizy badań obserwacyjnych.
Do analizy włączono 26 wieloletnich badań z udziałem dorosłych pacjentów, oceniających stan psychiczny przed i po zaprzestaniu palenia. W badaniach wykorzystywano kwestionariusze oceniające zaburzenia lękowe, depresję, mieszane zaburzenia lękowo-depresyjne, psychologiczną jakość życia, pozytywny afekt i stres. Badanie kontrolne przeprowadzano w przeciągu siedmiu tygodni do dziewięciu lat od początkowego.
Lęk, zaburzenia depresyjne i mieszane lękowo-depresyjne oraz stres były istotnie statystycznie rzadsze w badaniu kontrolnym u osób, które przestały palić, w porównaniu z tymi, które dalej paliły. Standaryzowane średnie różnice wielkości efektu (effect size) wynosiły -0,37 dla lęku, -0,25 dla depresji, -0,31 dla mieszanych zaburzeń lękowo-depresyjnych i -0,27 dla stresu. Zarówno psychologiczna jakość życia, jak i pozytywny afekt znacząco wzrosły w grupie, która rzuciła palenie w porównaniu do grupy, która nadal paliła (0,22 i 0,40). Nie znaleziono dowodów, że wyniki te różnią się w populacji z chorobami somatycznymi lub psychicznymi.
Podsumowując, zaprzestanie palenia wiąże się ze zmniejszeniem częstości depresji, zaburzeń lękowych, stresu i wpływa pozytywnie na nastrój oraz jakość życia. Te pozytywne efekty są co najmniej tak samo lub silniej wyrażone u osób przyjmujących leki przeciwdepresyjne i cierpiących na zaburzenia lękowe. Wyniki podważają spotykane niekiedy twierdzenia o korzystnym wpływie palenia na objawy psychiczne i powinny przyczynić się do przezwyciężenia barier związanych z interwencją przeciwnikotynową u osób z zaburzeniami psychicznymi.
Opracowane na podstawie: BMJ / 13 lutego 2014
Magdalena Wiśniewska
Gemma Taylor i wsp. Change in mental health after smoking cessation: systematic review and meta-analysis, LINK: Br Med J 2014:348;g115
