Na łamach Frontiers in Psychiatry ukazała się praca Andrei Camaz Deslandes dotycząca wpływu ćwiczeń fizycznych na zdrowie psychiczne.
Od dawna wiadomo, że aktywny tryb życia sprzyja zdrowiu i jest zalecany w prewencji i leczeniu niektórych schorzeń, będąc tańszą i nieobciążoną działaniami niepożądanymi alternatywą niż leki, zabiegi i hospitalizacja. Prowadzone są badania dotyczące wpływu protekcyjnego ćwiczeń fizycznych w zakresie chorób metabolicznych i układu krążenia, ale dużą wagę przywiązuje się także do wpływu aktywnego trybu życia na mózg, funkcje poznawcze i zachowanie. W badaniu Van Praaga wykazano, że zwierzęta wykonujące dobrowolnie wysiłek fizyczny miały zwiększoną neurogenezę, jednak mechanizmy neurobiologiczne tego zjawiska nadal są słabo poznane. Aktywny tryb życia wiąże się z obniżeniem ryzyka chorób neurodegeneracyjnych oraz zaburzeń lękowych i zaburzeń nastroju. Nadal jednak nie wiadomo, jaki jest właściwy rodzaj i intensywność ćwiczeń, minimalna ich częstość, ani też jak długo po zaprzestaniu treningu utrzymują się korzystne efekty.
Aktywność fizyczna może pobudzać stymulację idącą z mózgu do mięśni i odwrotnie. Jedna z głównych hipotez dotycząca mechanizmu wpływu ćwiczeń na zdrowie psychiczne jest związana z mitochondriami – krytycznymi organellami dla przeżycia i właściwego funkcjonowania komórek, a zatem wszystkich układów, a więc to właśnie mitochondria uważa się za prawdopodobne ogniwo odpowiedzialne za związek między ćwiczeniami a obniżeniem ryzyka chorób psychicznych. Mitochondria są odpowiedzialne za syntezę ATP i produkcję reaktywnych form tlenu, związanych z tworzeniem procesów zapalnych, starzeniem się i niektórymi chorobami metabolicznymi i psychicznymi. Wykazano, że ćwiczenia wiążą się ze wzrostem tworzenia reaktywnych form tlenu, jednak powtarzanie ich powoduje adaptację do takiej stymulacji. Ponadto, ćwiczenia powodują, że enzymy mitochondrialne stają się bardziej wydajne, co prowadzi do poprawy metabolizmu, funkcji i żywotności komórek całego organizmu. Wysiłek fizyczny prowadzi także do wzrostu produkcji czynników tropowych (BDNF, IGF-I, VEGF, GNF) i neurotransmiterów (dopaminy, serotoniny, nerepinefryny), co stymuluje neurogenezę, angiogenezę i synaptogenezę w mózgu oraz pobudza jego neuroplastyczność i przewodnictwo synaptyczne.
Nadal nie wiadomo, jaki rodzaj ćwiczeń jest najbardziej korzystny, jednak potwierdzono, że ćwiczenia aerobowe o pośredniej intensywności zmniejszają częstość depresji oraz podnoszą odsetek remisji u starszych pacjentów. Korzyści z ćwiczeń aerobowych odnoszą także chorzy z otępieniem i chorobą Alzheimera. Niezbędne są dalsze badania w tym zakresie, pozwalające określić intensywność, typ i czas trwania ćwiczeń poprawiających stan pacjentów z różnymi schorzeniami psychicznymi.
Opracowane na podstawie: Internet / 13 czerwca 2014
Magdalena Wiśniewska
Andrea Camaz Deslandes. Exercise and mental health: what did we learn in the last 20 years?, LINK: Front Psychiatry 2014;5:66 (dostępny pełen tekst)
