Dane epidemiologiczne wskazują że depresja jest bardzo częsta wśród pacjentów podstawowej opieki medycznej. W wielu krajach zdecydowana większość przypadków depresji leczonych jest przez lekarzy rodzinnych, a tylko część kierowana do opieki specjalistycznej. Jednakże większość badań, na których opierają się zalecenia kliniczne, prowadzona była u pacjentów leczonych przez psychiatrów. Z tego powodu nie jest do końca oczywiste, czy wyniki tych badań można odnosić do opieki podstawowej.
Istnieją doniesienia, że pacjenci z depresją w opiece podstawowej mają nieco inny profil kliniczny: nasilenie depresji jest u nich mniejsze, częściej skarżą się na zmęczenie i objawy somatyczne. Badacze niemieccy przeprowadzili dwie metaanalizy sieciowe, podsumowujące wiedzę o skuteczności farmakoterapii i psychoterapii w leczeniu depresji w podstawowej opiece zdrowotnej.
Metaanaliza farmakoterapii objęła 66 badań z udziałem 15 161 dorosłych pacjentów. Większość badań była krótkoterminowa (24 tygodnie lub krócej) a stosowane dawki niskie. Wyniki nie wskazały na różnice w skuteczności różnych klas leków przeciwdepresyjnych. Odpowiedź na leczenie odnotowano u 40% przyjmujących placebo i u 53% aktywnie leczonych, a zatem ilość osób leczonych w porównaniu z placebo dla uzyskania poprawy u jednego pacjenta wynosi 7-8 (number needed to treat).
W przypadku psychoterapii do analizy włączono 30 badań z udziałem 5 159 osób. Oceniano różne rodzaje psychoterapii (behawioralno-poznawcza, skoncentrowana na rozwiązaniach, interpersonalna) udzielaną bezpośrednio lub zdalnie. Wszystkie rodzaje psychoterapii udzielane „twarzą w twarz” wydają się umiarkowanie skuteczne, ale nie w depresji o małym nasileniu i dystymii. 10 pacjentów musi być leczonych dla osiągnięcia u jednego odpowiedzi a 15 dla uzyskania remisji.
Zdaniem autora komentarza, kwestia skutecznej pomocy chorym z depresją wykracza poza samą efektywność interwencji. Psychoterapia jest najskuteczniejsza, gdy jest indywidualnie dopasowana do poszczególnego chorego. Rzeczywista skuteczność interwencji jest uzależniona od stopnia, w jakim ta interwencja może być zaimplementowana w codziennej praktyce.
Opracowane na podstawie: Annals of Family Medicine / styczeń 2015
Marcin Sokołowski
Frank V. deGruy. Treatment of Depression in Primary Care, LINK: Ann Fam Med 2015;13:3 (dostępny pełen tekst)
