Samobójstwo jest poważnym problemem zdrowia publicznego, który dotyka jednostki, rodziny i społeczności na całym świecie. Według Światowej Organizacji Zdrowia (WHO), samobójstwo jest wiodącą przyczyną śmierci wśród osób w wieku 15-29 lat na świecie. Mając to na uwadze, ważne jest, aby zrozumieć strategie, które skutecznie zapobiegają samobójstwom.
Cztery skuteczne strategie zapobiegania samobójstwom
Światowa Organizacja Zdrowia określiła cztery kluczowe strategie zapobiegania samobójstwom o potwierdzonej w badaniach skuteczności (Live Life, 2021)[1]:
- Wzmocnienie czynników ochronnych i zmniejszenie czynników ryzyka: ta strategia skupia się na zajęciu się pierwotnymi przyczynami samobójstwa poprzez zajęcie się czynnikami ryzyka, takimi jak choroby psychiczne, nadużywanie substancji czy stres finansowy. Obejmuje ona również promowanie czynników ochronnych, takich jak silne więzi społeczne, dostęp do wsparcia i usług w zakresie zdrowia psychicznego oraz umiejętności radzenia sobie ze stresem i przeciwnościami losu.
- Wczesna identyfikacja, ocena i zarządzanie ryzykiem samobójstwa: strategia ta obejmuje wczesną identyfikację osób, które mogą być zagrożone samobójstwem, a następnie dokładną ocenę ich ryzyka oraz opracowanie planu zarządzania i leczenia. Obejmuje to dostęp do usług zdrowia psychicznego, wsparcie ze strony rodziny i przyjaciół, a w niektórych przypadkach leki i psychoterapię.
- Postwencja: strategia ta skupia się na zapewnieniu wsparcia osobom, które zostały dotknięte samobójstwem, w tym rodzinie i przyjaciołom, a także szerszej społeczności. Obejmuje ona interwencję kryzysową, poradnictwo w żałobie oraz grupy wsparcia.
- Ograniczenie dostępu do środków samobójczych: strategia ta polega na ograniczeniu dostępu do środków samobójczych, takich jak broń palna, substancje chemiczne i wysokie budynki. Można to osiągnąć poprzez ustawodawstwo, bezpieczne przechowywanie broni palnej oraz edukację publiczną na temat niebezpieczeństw związanych z tymi środkami.
Zapobieganie samobójstwom w Polsce
Zgodnie ze statystykami, w 2021 r. Komenda Główna Policji odnotowała 5201 samobójstw, przy czym największa ich liczba dotyczyła grupy wiekowej 35-39 lat. Co więcej, dane potwierdziły, że mężczyźni nadal giną z powodu samobójstwa 6 razy częściej niż kobiety.[2]
W Polsce samobójstwa są rosnącym problemem zdrowia publicznego, szczególnie wśród nastolatków. Według ostatnich badań, wskaźnik samobójstw wśród polskiej młodzieży jest wyższy niż średnia europejska, a szacuje się, że 4-5% młodych ludzi doświadcza myśli samobójczych lub podejmuje próby samobójcze. Badanie podkreśla również brak dostępu do usług i wsparcia w zakresie zdrowia psychicznego dla młodych ludzi w Polsce, co może przyczyniać się do wysokich wskaźników samobójstw. Dodatkowo, czynniki wywołujące kryzys psychiczny mogący doprowadzić do próby samobójczej są zwykle złożone.
Zapobieganie samobójstwom wymaga kompleksowego podejścia, które dotyczy identyfikacji przyczyn i czynników ryzyka. Cztery skuteczne strategie wskazane przez Światową Organizację Zdrowia stanowią mapę drogową dla zmniejszenia wskaźników samobójstw i wspierania osób dotkniętych samobójstwem. Kluczowe znaczenie ma współpraca jednostek, rodzin i społeczności w celu ich wdrożenia i stworzenia bezpieczniejszego, zdrowszego świata dla wszystkich. Nie pomijamy tego tematu, szczególnie w Światowy Dzień Zapobiegania Samobójstwom, który dziś obchodzimy.
JEŚLI PRZEŻYWASZ TRUDNOŚCI I MYŚLISZ O ODEBRANIU SOBIE ŻYCIA LUB CHCESZ POMÓC OSOBIE ZAGROŻONEJ SAMOBÓJSTWEM, PAMIĘTAJ, ŻE MOŻESZ SKORZYSTAĆ Z NASZEGO BEZPŁATNEGO NUMERU POMOCOWEGO: 22 594 91 00
[1] https://www.who.int/publications/i/item/9789240026629
[2] https://pulsmedycyny.pl/samobojstwa-czwarta-przyczyna-zgonow-doroslych-polakow-gina-glownie-mezczyzni-1163122
