Według danych WHO tylko 50% chorych na choroby przewlekłe regularnie przyjmuje leki. Niestosowanie się do zaleceń lekarskich (nonadherence) to nie tylko nieprzyjmowanie leków w zaleconych dawkach i porach, ale też całkowite odstawianie leków lub nieregularne stawianie się na wizyty kontrolne. W psychiatrii wskaźniki nondherence wynoszą 40-60% dla neuroleptyków, 18-56% dla leków normotymicznych i 30-97% (średnio 63%) leków przeciwdepresyjnych.
Omawiane badanie zostało zaprojektowane tak, aby ocenić powody niestosowania się do zaleceń lekarskich w ciągu 6 miesięcy przed hospitalizacją u pacjentów z chorobą dwubiegunową, schizofrenią/zaburzeniami schizoafektywnymi, depresją i innymi zaburzeniami psychicznymi.
Grupę badaną stanowiło 203 pacjentów przyjętych do uniwersyteckiego oddziału psychiatrii w Sivas w Turcji między październikiem 2013 r. a lutym 2014 r. Podzielono ich na cztery podgrupy: choroba dwubiegunowa (n=68, 33,5%), schizofrenia/zaburzenia schizoafektywne (n=59, 29,1%), depresja (n=39, 19,2%) i inne rozpoznania (n=37, 18,2%). Przygotowano specjalną ankietę do zebrania danych demograficznych i klinicznych (główne dolegliwości, liczba hospitalizacji, klasyfikacja DSM, dodatkowe obciążenia zdrowotne, uzależnienia), uczęszczanie na wizyty kontrolne w przeciągu 6 miesięcy przed hospitalizacją i powody dla których odstawiano leczenie. Dane z formularza były uzupełniane przez krewnych oraz dokumentację medyczną. Nieprzyjmowanie lekarstw przez minimum tydzień w przeciągu określonego przedziału czasowego było uznawane jako nieprzestrzeganie zaleceń lekarskich.
Badacze wykazali że 104 pacjentów (51.2%) brało regularnie lekarstwa, w przeciwieństwie do 99 osób (48.8%). Najczęściej nieprzyjmowanie leków dotyczyło pacjentów chorych na chorobę dwubiegunową. Głównymi powodami nieprzyjmowania leków w chorobie dwubiegunowej był: „brak chęci stosowania lekarstw”, „brak akceptacji choroby”, „objawy uboczne”, w schizofrenii/zaburzeniach schizoafektywnych: „brak akceptacji choroby”, w depresji: „dobre samopoczucie”, inne rozpoznania: „objawy uboczne”.
Niestosowanie się do zaleceń lekarskich jest istotnym problemem w psychiatrii, szczególnie wśród niektórych jednostek chorobowych. Aby zwiększyć skuteczność terapii, według autorów, należy zapewniać regularność wizyt kontrolnych. Regularne zgłaszanie się do lekarza pomaga wzmocnić relację lekarz-pacjent, umożliwia poświęcenie więcej czasu na omawianie leczenia, wytłumaczenie istoty choroby oraz kontrolowanie przyjmowania leków np. sprawdzenie liczby pigułek w opakowaniu.
Opracowane na podstawie: Internet / Styczeń 2015
Magdalena Cieplak
Mert GD i wsp. Perspectives on reasons of medication nonadherence in psychiatric patients, LINK: Patient Prefer Adherence. 2015;9:87 (dostępny pełen tekst)
