Wsparcie rówieśnicze odgrywa kluczową rolę w profilaktyce zdrowia psychicznego, zwłaszcza wśród młodych osób. Rozmowa z przyjacielem, który rozumie nasze problemy i nie ocenia, potrafi przynieść ulgę i dać nadzieję na lepsze jutro. Jednak umiejętność właściwego reagowania na trudności innych wymaga empatii i rozwagi. Z tego względu chcemy przybliżyć zasady skutecznego wsparcia rówieśniczego, opracowane na podstawie informacji pochodzących z platformy życie warte jest rozmowy , aby pomóc tym, którzy chcą wspierać bliskich w trudnych chwilach.
Przede wszystkim, zawsze poważnie traktuj niepokojące sygnały. Gdy zauważysz, że ktoś z twojego otoczenia przeżywa trudności – czy to przez smutek, drażliwość, czy wycofanie – nie bagatelizuj tych emocji. Akceptacja i zrozumienie cierpienia drugiej osoby to pierwszy krok, by pomóc jej poczuć się zauważoną i zrozumianą.
Kiedy postanawiasz zareagować, kluczowe jest zachowanie spokoju. Często to właśnie spokojna, życzliwa obecność i autentyczne zainteresowanie stają się tym, czego najbardziej potrzebuje osoba w kryzysie. Unikaj powierzchownych komentarzy czy rad, które mogą wywołać wrażenie, że problem nie jest poważny. Nawet zwykłe „Przestań się martwić, wszystko będzie dobrze” może sprawić, że osoba poczuje się niezrozumiana lub zignorowana.
Zamiast tego, zacznij od prostych pytań: „Jak się czujesz? Co cię niepokoi?”. Słuchaj uważnie, dając rówieśnikowi przestrzeń do otwartego dzielenia się swoimi myślami i emocjami. W trakcie rozmowy unikaj porównań typu „Ja też tak miałem, zobaczysz, przejdzie”, ponieważ takie komentarze mogą wywołać wrażenie, że bagatelizujesz to, co przeżywa druga osoba. Zamiast tego, postaw na wyrażenia, które pokazują twoje wsparcie, jak: „Widzę, że jest ci trudno. Jestem tu, jeśli chcesz porozmawiać”.
W skomplikowanych chwilach, jedną z najważniejszych rzeczy, jakie możesz zrobić, to pomóc rówieśnikowi znaleźć konkretne kroki do działania. Nie muszą to być wielkie plany – małe, realne do zrealizowania cele, jak rozmowa z zaufaną osobą dorosłą czy skorzystanie z pomocy specjalisty, mogą pomóc w odzyskaniu kontroli nad sytuacją.
Pamiętaj, aby zachęcać do kontaktu z osobami, które mogą udzielić profesjonalnej pomocy, takimi jak psycholog, pedagog szkolny czy konsultanci telefonu zaufania dla młodzieży – numer 116 111 jest tu świetnym przykładem dostępnej i bezpiecznej opcji.
Wsparcie rówieśnicze nie oznacza jednak, że musisz przejąć całą odpowiedzialność za sytuację drugiej osoby. Ważne jest, by pomagać z umiarem, nie tracąc z oczu własnych granic i możliwości. Twoje zaangażowanie powinno dawać siłę, ale nie może sprawiać, że sam zaczynasz czuć się przytłoczony. Nie jesteś superbohaterem – pomaganie innym wymaga wsparcia, dlatego zawsze warto dzielić się swoimi obawami z dorosłymi, jeśli sytuacja tego wymaga.
Czasami możesz spotkać się z prośbą o zachowanie tajemnicy. Jest to trudna sytuacja, szczególnie, jeśli wiąże się z poważnym zagrożeniem dla zdrowia lub życia. W takich przypadkach najważniejsza zasada jest jasna: jeśli zauważysz, że ktoś może być krzywdzony, np. poprzez przemoc rówieśniczą czy nadużycia seksualne, masz obowiązek poinformować o tym dorosłych, takich jak rodzice, nauczyciele, szkolny psycholog lub pedagog. Twoje działanie może uratować zdrowie, a nawet życie.
Wsparcie rówieśnicze to potężne narzędzie, ale klucz do jego skuteczności leży w empatii, odpowiedzialności i świadomości własnych granic. Pamiętaj, że pomagając innym, nigdy nie jesteś sam – są wokół ciebie osoby, które mogą cię wspierać, tak samo jak ty wspierasz innych.
