Na łamach The Lancet w komentarzu redakcyjnym poruszono temat nieprzestrzegania zaleceń farmakologicznych przez pacjentów z depresją. Ma to szczególne znaczenie ze względu na fakt przewlekłości depresji i skłonności do jej nawrotów. Tylko 1 na 8 pacjentów po epizodzie depresji nie doświadczy jej nawrotu. Stąd też zalecenie leczenia depresji przez minimum 6 miesięcy po uzyskaniu remisji tej choroby.
Dane statystyczne prezentowane w literaturze wskazują na duży odsetek nieprzestrzegania zaleceń farmakologicznych przez pacjentów. Olfson i wsp. podali dane, w których 42% pacjentów przerywało leczenie przeciwdepresyjne w pierwszych 30 dniach leczenia, a 72% przerwało takie leczenie w okresie 90 dni. Podobnie wysokie częstości podają inni. Bambauer pokazuje, że 75% chorych na depresję pomija część dawek leków, co powoduje, że przez 40% czasu leczenia pozostają bez terapii.
W komentarzu wymieniono przyczyny tej sytuacji. Jedną z nich, jak wskazują badania, jest przekonanie pacjentów, że leki przeciwdepresyjne wywołują uzależnienie. Z tego też powodu chorzy na depresję preferują różne formy psychoterapii. Sceptyczne nastawienie co do leczenia zwiększa ryzyko jego odstawienia o 62% w okresie 9 miesięcy terapii. Jednym z ważnych czynników zaprzestania leczenia lub pomijania dawek są efekty uboczne leków. Najczęściej wymienianymi są senność, dysfunkcja seksualna, przyrost masy ciała.
Lekarze często nie pytają o działania uboczne leków, a pacjenci nie zgłaszają, że przestali stosować leczenie przeciwdepresyjne. Prosta informacja uzyskana ze strony lekarza o konieczności leczenia depresji przez 6 miesięcy po ustąpieniu objawów i uprzedzenie o działaniach ubocznych leków poprawia przestrzeganie zasad zaleconej terapii aż o 50%.
Sposoby komunikacji lekarza z pacjentem stanowią jeden z elementów decydujących o skuteczności leczenia, wynikającej z przestrzegania terapii, co niestety pomijane jest w proponowanych standardach leczenia.
Opracowane na podstawie: Lancet / 24 czerwca 2013
Marek Kowrach
A.J. Mitchell. Depressed patients and treatment adherence, LINK: Lancet 2006;367:2041
