Wrzesień to czas, kiedy dzieci i młodzież z nową energią wracają do szkoły po wakacyjnej przerwie. Dla wielu z nich jest to moment pełen ekscytacji, otwierający nowe możliwości kontaktu z rówieśnikami, budowania przyjaźni czy osiągania sukcesów. Jednak dla niektórych nastolatków powrót do szkolnej rutyny może wiązać się z pewnym niepokojem i stresem, które mogą wpływać na ich samopoczucie i obniżenie nastroju. [1][2]
Zrozumienie i wsparcie – klucz do sukcesu
Powrót do szkoły, choć bywa wyzwaniem, jest także okazją do budowania odporności psychicznej młodzieży. Rodzinna sieć opieki i mocne zasoby środowiskowe, czyli np. relacje z konstruktywnymi rówieśnikami, pozytywne wzorce do naśladowania wśród dorosłych czy bezpieczne sąsiedztwo i szkoła, w tym dostępni i otwarci na kontakt nauczyciele, odgrywają tu kluczową rolę.[3] Właściwie poprowadzona rozmowa i otwarte okazywanie wsparcia mogą znacząco zmniejszyć niepewność i napięcie związane z nowymi wyzwaniami szkolnymi.
Symptomy, na które warto zwrócić uwagę
Rodzice i opiekunowie mogą odegrać ważną rolę w monitorowaniu stanu emocjonalnego swoich dzieci. Uważność na zmiany w zachowaniu, takie jak nagłe pogorszenie wyników w nauce, izolowanie się od rówieśników, zaburzenia snu czy zmiany w apetycie, pozwala na wczesne wykrycie ewentualnych problemów.[4] Jednak ważne jest, aby pamiętać, że nie każde odchylenie od normy oznacza depresję. Często jest to naturalna reakcja na oczekiwania szkoły czy stres, którą można skutecznie zarządzać dzięki… wsparciu.
Bycie dla siebie
Rozmowa z dzieckiem o jego uczuciach i doświadczeniach związanych ze szkołą to fundament skutecznej profilaktyki nastoletniej depresji. Warto, aby rodzice tworzyli przestrzeń, w której dziecko czuje się bezpiecznie i swobodnie może dzielić się swoimi obawami. Wspólnie spędzony czas na rozmowie o tym, co dzieje się w szkole, w kontaktach z kolegami i koleżankami, może w znacznym stopniu złagodzić napięcia i wzmocnić więź rodzica z dzieckiem.[5]
Jeśli rodzic zauważy, że dziecko potrzebuje więcej uwagi albo porad, które przekraczają jego możliwości, warto skorzystać z pomocy pedagoga szkolnego albo wykwalifikowanych specjalistów. Wczesna interwencja psychologiczna może przynieść znaczące korzyści, poprawiając samopoczucie i rozwijając umiejętności radzenia sobie z trudnościami u młodzieży.
Przydatna dla opiekuna może być też wiedza z zakresu pierwszej pomocy emocjonalnej. Pomoc ta obejmuje cztery ważne zasady, które może zastosować każdy: ZAUWAŻ – ZAPYTAJ – ZAAKCEPTUJ – ZAREAGUJ. Podobnie jak w przypadku pierwszej pomocy medycznej, tzw. zasada cztery “Z” może uratować komuś życie. O tym, jak ją stosować w praktyce, mówi poradnik “Pierwsza pomoc emocjonalna” autorstwa Lucyny Kicińskiej i Jolanty Palmy, ekspertek Forum Przeciw Depresji związanych z platformą @zyciewartejestrozmowy.
Równowaga podstawą planu dnia
Pomoc w zorganizowaniu dnia szkolnego, która pozwala na zrównoważenie obowiązków edukacyjnych z czasem na odpoczynek i hobby, jest nieoceniona. Rodzice mogą pomóc dzieciom w planowaniu ich dnia, co pozwoli uniknąć przeciążenia i wypalenia. W ten sposób nie tylko wspierają zdrowie psychiczne swoich dzieci, ale również pomagają im rozwijać umiejętności zarządzania czasem, które będą procentować w przyszłości.[6]
Powrót do szkoły to moment, w którym rodzice mogą odegrać kluczową rolę w kształtowaniu zdrowych nawyków i wspieraniu zdrowia psychicznego swojego dziecka. Czujność i gotowość do działania, połączone z otwartością na rozmowę, mogą zapobiec poważnym problemom emocjonalnym. Pamiętajmy, że zdrowie psychiczne naszych dzieci jest fundamentem ich przyszłego szczęścia i sukcesów.
Dla wszystkich osób, które chcą wzmocnić swoje kompetencje w zakresie komunikacji z nastolatkiem, uruchamiamy drugą edycję Akademii Uważnego Rodzica Forum Przeciw Depresji. Ruszamy już w połowie października! Zapisy możliwe będą przez naszą stronę. Śledźcie nasz profil na Facebooku, aby poznać szczegóły.
[1] [2] Compas, B. E., Connor-Smith, J. K., Saltzman, H., Thomsen, A. H., & Wadsworth, M. E. (2001). Coping with stress during childhood and adolescence: Problems, progress, and potential in theory and research. Psychological Bulletin, 127(1), 87-127.
[3] epedagogika.pl
[4] Roberts, R. E., & Duong, H. T. (2014). The prospective association between sleep deprivation and depression among adolescents. Sleep, 37(2), 239-244.
[5] Strycharczyk D., Clough P., Odporność psychiczna. Strategie i narzędzia rozwoju, Gdańsk 2017.
[6] j.w.
