Ocena skuteczności leczenia depresji dokonana wyłącznie na podstawie ustąpienia głównych objawów klinicznych jest oceną niepełną. Powrót do pełnego funkcjonowania w życiu społecznym powinien być również ważnym i ocenianym celem terapii. Należy zatem określić czynniki, które utrudniają osiągnięcie prawidłowego funkcjonowania społecznego u chorych z depresją.
Badacze z Hiszpanii przedstawili analizę retrospektywną chorych leczonych z powodu epizodu depresji. Do analizy wybrano jedynie osoby, u których uzyskano po 3 miesiącach odpowiedź na leczenie tj. redukcję objawów w skali Hamiltona o ponad 50% (tj. 624 spośród 920 leczonych). U każdego z nich oceniono nasilenie objawów, które mimo poprawy klinicznej nie były w pełni kontrolowane. Dotyczyło to takich domen depresji jak: zaburzenia nastroju, zaburzenia snu, zaburzenia lękowe, dolegliwości somatyczne oraz ból.
Częstość objawów rezydualnych była w badanej populacji wysoka. Najczęściej występowały zaburzenia lękowe – u 78,2%, następnie zaburzenia nastroju – u 72,1%, snu – u 63% i somatyzacyjne u 41,3%. Ból zgłaszało 18,4% pacjentów. Ponad połowa badanych pomimo wysokiej częstości objawów rezydualnych osiągnęła prawidłowy poziom funkcjonowania społecznego.
W wieloczynnikowej analizie właśnie objawy rezydualne decydowały w największym stopniu o poziomie funkcjonowania społecznego. Brak zaburzeń nastroju, brak zaburzeń snu, krótszy czas trwania epizodu depresji, lepsze funkcjonowanie przed terapią decydowały o lepszym poziomie funkcjonowania społecznego w okresie poprawy. Zaburzenia lękowe i ból wykazywały w tym zakresie interakcję.
W świetle tej analizy osiągnięcie pełnego stanu zdrowia, w tym prawidłowego funkcjonowania społecznego u chorych z depresją, zależy od części jej objawów, które pozostały w mniejszym nasileniu po osiągnięciu pełnej lub częściowej remisji. Powinny one być dodatkowym celem terapeutycznym.
Opracowane na podstawie: BMC Psychiatry / Luty 2013
Tomasz Rywik
I. Romera i wsp. Residual symptoms and functioning in depression, does the type of residual symptom matter? A post-hoc analysis, LINK: BMC Psychiatry 2013;13:51
