Na łamach European Heart Journal ukazała się praca Davida L. Hare i wsp. dotycząca współistnienia depresji z chorobami układu sercowo naczyniowego.
Depresja i choroby układu sercowo-naczyniowego (cardiovascular disease, CVD) są aktualnie dwiema najczęstszymi przyczynami niepełnosprawności w krajach rozwiniętych i z punktu widzenia zdrowia publicznego generują wysokie koszty medyczne i spadek produktywności. Ponadto wpływają one w znaczny sposób na jakość życia, zwłaszcza u chorych z niewydolnością serca. Autorzy opisują częstość występowania i etiologię depresji u pacjentów z CVD, jaki i rokowanie. Oceniają także związek między depresją a innymi czynnikami psychospołecznymi oraz analizują skuteczność różnych metod postępowania.
Chorzy z CVD są narażeni na większe ryzyko wystąpienia depresji niż populacja ogólna, a u pacjentów z depresją częściej rozwijają się CVD i mają oni większe ryzyko zgonu. Wykazano, że aż do dwóch trzecich pacjentów po zawale serca ma objawy depresyjne, a duży epizod depresyjny dotyczy aż 15% chorych z CVD. Pacjenci z CVD, mający równocześnie depresję, mają gorsze rokowanie od pacjentów bez depresji. Istnieje zależność między stopniem depresji a ryzykiem zgonu – im cięższa depresja, tym większe ryzyko zgonu i zdarzeń sercowo-naczyniowych.
Depresja jest istotnym czynnikiem predykcyjnym przeżycia u pacjentów po zawale serca i z niewydolnością serca. Stwierdzono również związek pomiędzy depresją a występowaniem zaburzeń lękowych i izolacji społecznej, które pogarszają rokowanie, jakość życia i zwiększają śmiertelność chorych z CVD.
Możliwe, że depresja jest jedynie markerem szczególnych, cięższych postaci CVD, które nie mogą być zróżnicowane przy zastosowaniu aktualnie dostępnych metod. Jednakże, biorąc pod uwagę rosnącą częstość depresji u pacjentów z CVD, związek przyczynowy może być taki, że zarówno CVD zwiększa ryzyko depresji, jak i taki, że depresja sprzyja wystąpieniu CVD i pogarsza ich rokowanie.
Istnieje wiele możliwych mechanizmów patologicznych odpowiedzialnych za to zjawisko. Niezależnie jednak od tego, czy istnieje związek przyczynowy między depresją a CVD, depresja jest główną przyczyną obniżenia jakości życia chorych i wymaga zapobiegania, właściwego rozpoznawania i leczenia. Depresja po ostrym zdarzeniu sercowo-naczyniowym jest często schorzeniem dodatkowym, a stan chorego może samoistnie poprawić się w przypadku właściwego leczenia choroby podstawowej. Dodatkowym postępowaniem, które może okazać się korzystne dla pacjentów z CVD i depresją, jest rehabilitacja kardiologiczna i właściwe programy treningowe, ogólne wsparcie, terapia poznawczo-behawioralna, leki przeciwdepresyjne, postępowanie łączone i wielodyscyplinarne programy terapeutyczne.
Depresja jest główną determinantą chęci pacjenta do leczenia oraz stosowania się do zaleceń zmiany stylu życia. Niezbędne są dalsze badania dotyczące potencjalnych mechanizmów patologicznych oraz optymalnych strategii terapeutycznych.
Opracowane na podstawie: European Heart Journal / 1 czerwca
Magdalena Wiśniewska
David L. Hare i wsp. Depression and cardiovascular disease: a clinical review, LINK: Eur Heart J 2014;35:1365
