DEPRESJA – podstawowe informacje

Depresja to poważna choroba, która wg definicji Światowej Organizacji Zdrowia, objawia się smutkiem, utratą zainteresowań i przyjemności, poczuciem winy, niską samooceną, zaburzeniami snu i apetytu, uczuciem zmęczenia i osłabieniem koncentracji. Depresja znacząco wpływa na jakość życia pacjentów i ich zdolność funkcjonowania w każdym obszarze życia, zarówno społecznym jak i zawodowym. Depresja to czwarty najpoważniejszy problem zdrowotny na świecie. Światowa Organizacja Zdrowia (WHO) szacuje, że do roku 2020 depresja stanie się w skali świata drugą najczęstszą przyczyną niepełnosprawności wynikającej ze stanu zdrowia.

KLUCZOWE FAKTY:

• Depresja jest powszechnym zaburzeniem psychicznym – na świecie na depresję choruje ponad 350 mln ludzi, w Polsce nawet do 1,5 miliona osób (w tym około 750 000 Polaków jest leczonych farmakologicznie).
• Depresja jest najczęściej diagnozowana u osób w przedziale wiekowym 20-40 lat i dotyka co dziesiątego mężczyznę oraz co piątą kobietę.
• Depresja jest najczęstszą przyczyną niepełnosprawności wynikającej ze stanu zdrowia (za chorobą niedokrwienną serca).
• Wśród osób chorujących na depresję 40-80% ma myśli samobójcze, 20-60% podejmuje próby samobójcze – pośród nich – 15% chorych skutecznie.
• Z powodu depresji ginie około miliona osób na świecie każdego roku, 3 800 każdego dnia.
• Depresja może być skutecznie leczona.

PRZYCZYNY DEPRESJI:

Depresja rzadko ma tylko jedną przyczynę. Chorobę najczęściej wywołują różne, złożone czynniki takie jak negatywne doświadczenia, ciężkie choroby trwające długi czas, czynniki dziedziczne, cechy osobowości, warunki życiowe. Współczesne czasy (zmiany cywilizacyjne, wzrost temu życia, kryzys ekonomiczny) generują dodatkowe czynniki rozwoju depresji, są nimi: zaburzenia rytmów okołodobowych (więcej pracujemy, mniej śpimy) oraz przewlekły stres. Rozregulowanie rytmów dobowych może prowadzić do zaburzenia cyklów zmian nastroju oraz snu i aktywności, wpływając na sposób funkcjonowania człowieka w ciągu doby. U chorych na depresję objawy rozregulowania zegara biologicznego występują tak często, że uważa się je wręcz za jedną z najbardziej charakterystycznych cech tej choroby.

OBJAWY DEPRESJI:

• pogorszenie nastroju
• ciągły smutek
• anhedonia (brak odczuwania przyjemności)
• stany lękowe pojawiające się bez żadnych przyczyn i nasilające w obliczu trudniejszych wyzwań i zadań
• poczucie winy i niska samoocena
• myśli samobójcze
• utrata apetytu i szybkie chudnięcie (rzadziej obżarstwo i nadwaga)
• zaburzenia snu
• niemożność koncentracji
• spowolnienie, szybkie męczenie się, utrata sił fizycznych i psychicznych

Aby rozpoznać powyższe objawy muszą one występować bez przerwy przez co najmniej 2 tygodnie.

Nie wszyscy chorujący na depresję cierpią z powodu tych samych objawów. Nie zawsze jest tak, że osoba chora ma depresyjny nastrój czy też odczuwa wewnętrzną pustkę. W niektórych przypadkach przeważają zaburzenia snu, anhedonia, w innych brak inicjatywy, w jeszcze innych dolegliwości fizyczne. Również, jeśli chodzi o natężenie choroby to bywa ono różne. Mimo, iż depresja stanowi powszechny problem, specjaliści (lekarze) szacują, że około 50-60% cierpiących na nią osób nie korzysta z pomocy medycznej.

DEPRESJA – KOSZTY:

• Roczny koszt leczenia depresji w Europie to 118 mld Euro, w tym koszty bezpośrednie stanowią 42 mld (leki 9 mld), a pośrednie 76 mld.
• Koszt depresji to około 1% europejskiego PKB.
• Depresja jest główną przyczyną utraty wydajności pracy z powodu zwolnień lekarskich i wcześniejszego przechodzenia na rentę.
• Wydajność pracy u chorujących na depresję jest przeciętnie o 5-6 godzin tygodniowo niższa w porównaniu do osób bez depresji .
• W Polsce depresja znajduje się w pierwszej dziesiątce najwyższych wydatków na świadczenia związane z niezdolnością do pracy (ref. ZUS 2012).
• Aż 71% kosztów depresji w Polsce stanowią koszty pośrednie.
• Dane z Wielkiej Brytanii pokazują, że każdy funt zainwestowany we wczesną diagnostykę i leczenie depresji w pracy przynosi zwrot w wysokości 5 funtów.

WSPÓŁCZESNY PACJENT, WSPÓŁCZESNA DEPRESJA:

Współczesny pacjent to często człowiek aktywny, który dużo pracuje, krótko śpi, działa pod presją czasu, jest narażony na silny stres cywilizacyjny. Tempo współczesnego życia, jego długość, zaburzenia rytmu dobowego czy proporcji pracy i wypoczynku – mogą mieć wpływ na powstawanie zaburzeń depresyjnych i modyfikować ich przebieg. W nowej rzeczywistości, pojawiają się nowe potrzeby pacjentów. Współczesny pacjent chce pozostać w swoich rolach społecznych i zawodowych. Potrzebuje terapii, która nie wykluczy go ze środowiska i pozwoli nadal funkcjonować – terapii, która wpłynie na poprawę jakości snu, pomoże w koncentracji, zaradzi anhedonii, a przede wszystkim ograniczy istotne skutki uboczne do minimum.

***

„DEPRESJA: KRYZYS GLOBALNY”

Zgodnie z publikacją 11/10/2012 na stronach internetowych Ministerstwa Zdrowia, 10 października 2012 roku, już po raz dwudziesty, obchodzono Światowy Dzień Zdrowia Psychicznego, którego hasłem przewodnim była „Depresja: kryzys globalny„.

Cytując za Ministerstwem Zdrowia: „Według Światowej Organizacji Zdrowia aż 350 milionów ludzi na świecie cierpi z powodu depresji. Co więcej, podkreśla się, że jest to jedna z najbardziej rozprzestrzeniających się chorób, która może dotknąć każdego. W obecnych rankingach najczęściej występujących chorób na świecie plasuje się ona na trzecim miejscu, jednak – zgodnie z szacunkami – już w 2030 roku może stać się najbardziej powszechną dolegliwością. Depresja może znacząco zakłócić zdolności człowieka do pracy, nauki, a także codziennych, życiowych wyzwań. Nieleczone zaburzenie depresyjne często bywa tragiczne w skutkach – może prowadzić do samobójstwa. Jednak należy pamiętać o tym, że depresja jest chorobą, którą można szybko zdiagnozować, a także skutecznie leczyć. 28 grudnia 2010 r. Rada Ministrów przyjęła rozporządzenie w sprawie Narodowego Programu Ochrony Zdrowia Psychicznego (Dz. U. z 2011 r. Nr. 24, poz. 128). Program ten określa strategię działań, które mają na celu ograniczenie występowania zagrożeń dla zdrowia psychicznego, poprawę jakości życia osób z zaburzeniami psychicznymi oraz ich bliskich, a także zapewnienie dostępności do świadczeń opieki zdrowotnej…”

BIBLIOGRAFIA:
Źródła:

1. Ayuso-Mateos JL et al. Depressive disorders in Europe: prevalence figures from the ODIN study. Brit J Psychiatry 2001; 179: 308-316
2. Hesse A, Drogi wyjścia z depresji i lęku
3. Jarema M. Depresja w praktyce lekarza rodzinnego
4. Łoza B, Parnowski T., Nowa depresja, nowe leczenie, Wydawnictwo M, Warszawa 2012.
5. Sabate E., 2004 Depression In Young People and Elderly. Dokument WHO: Priority Medicines for Europe and the Word; Chapter 6
6. Well Connected Report. www.well-connected.com/report.cgi/pdf/000008.pdf
7. World Health Organisation. Mental Health Home – Depression. Available at: www.who.int/topics/depression/en/