Narkomania to problem, który dotyka nie tylko dorosłych, ale coraz częściej młodzież. Według danych Krajowego Rejestru Sądowego, w 2020 roku prawie 16 tysięcy osób w Polsce było skazanych za przestępstwa związane z narkotykami. Wśród nich było wiele osób w wieku poniżej 18 lat. Dlaczego coraz młodsi decydują się na zażywanie narkotyków?
Statystyki pokazują, że Polska plasuje się w środku rankingu europejskiego pod względem spożycia narkotyków przez młodzież. Według raportu EMCDDA z 2020 roku, w Polsce w wieku 15-34 lat średnio 6,4% osób przyznało się do zażywania narkotyków w ciągu ostatniego roku. Dalej wyższy odsetek spożycia notowany jest m.in. w Czechach, na Słowacji, w Niemczech, Holandii czy Wielkiej Brytanii [1].
Najczęściej młodzi ludzie zaczynają zażywać narkotyki w wieku 15-16 lat, ale zdarzają się przypadki już od 13-14 roku życia. Z biegiem lat ta granica wieku się przesuwa, a coraz młodsze dzieci sięgają po używki.
Polską “specyfiką” na narkotykowej mapie Europy jest zjawisko zażywania leków poza wskazaniami lekarskimi oraz stosowanie tzw. dopalaczy. Dzieje się to zwłaszcza wśród nastolatków. Statystyki mówią, że ok. 10 proc. młodzieży zażywa/zażywało leki bez wskazań lekarskich w celu wywołania u siebie określonego stanu (np. uspokojenia się czy pobudzenia).
W samym zjawisku sięgania po niedozwolone środki odurzające alarmujące jest przede wszystkim to, że narkotyki przyjmowane w młodym wieku są szczególnie niebezpieczne dla zdrowia psychicznego. Mogą uczynić największe szkody bio-psycho-społeczne zarówno doraźnie (nawet przy okazjonalnej próbie zażycia), jak i w dalszej perspektywie życiowej (hamowanie rozwoju, zaburzenia w psychospołecznym funkcjonowaniu, ukształtowanie się nawyku stosowania używek, uzależnienie)[2]. Narkotyki mogą prowadzić do samobójstw, zabójstw, wypadków drogowych i innych tragicznych wydarzeń. U osób uzależnionych od narkotyków notuje się też wyższy wskaźnik zachorowań na choroby zakaźne oraz całej gamy innych dolegliwości zdrowotnych (w zależności od przyjmowanej substancji).
Jak przeciwdziałać narkomanii wśród młodzieży?
Najważniejszym krokiem w zapobieganiu narkomanii wśród młodzieży jest edukacja i profilaktyka. Należy uczyć młodych ludzi, jakie są skutki zażywania narkotyków, jakie są ryzyka, jak można się uzależnić i jakie są sposoby na uniknięcie tego problemu. Rodzice, nauczyciele, wychowawcy i osoby pracujące z młodzieżą powinni działać wspólnie, aby młodzi ludzie mieli świadomość zagrożeń, jakie niosą narkotyki. Dobrą sposobnością do mówienia o tym jest 26.06, czyli Międzynarodowy Dzień Zapobiegania Narkomanii.
Rządy i organizacje na całym świecie podejmują wiele działań, aby przeciwdziałać narkomanii. Niektóre kraje realizują różnego rodzaju programy profilaktyczne, mające na celu zwiększenie świadomości społeczeństwa na temat zagrożeń związanych z narkotykami. Część organizacji prowadzi również programy terapeutyczne dla osób uzależnionych oraz wspiera ich proces wyjścia z nałogu. Ważne jest, aby problem narkomanii był traktowany poważnie przez całe społeczeństwo i by podejmowane były skuteczne działania w celu jego zwalczania.
[1] Europejski raport narkotykowy, NAJWAŻNIEJSZE KWESTIE, Europejskie Centrum Monitorowania Narkotyków i Narkomanii, 2020
[2] Psychospołeczne korelaty używania narkotyków wśród młodzieży, Ewa Stępień, Korelaty_IPiN_2004
