Depresja, jak zaczyna się dość powszechnie przyjmować, jest jedną z chorób najistotniej wpływających na chorobowość społeczeństw. Jej znaczenie obejmuje nie tylko elementy sfery psychicznej, ale również somatycznej.
W ostatnich latach podkreśla się znaczenie powikłań sercowo-naczyniowych w depresji. Nie udało się jednak dotychczas jednoznacznie wykazać, aby skuteczne leczenie depresji zmniejszało powyższe ryzyko. Tematem pomijanym w obrazie depresji są zaburzenia funkcji seksualnych, występujące zarówno u kobiet i mężczyzn. Zagadnienie to, w kontekście farmakologicznego leczenia przeciwdepresyjnego, omówiono w artykule redakcyjnym na łamach The British Journal of Psychiatry.
Sama depresja sprzyja się ujawnieniu dysfunkcji seksualnych, a jej leczenie mogłoby zmniejszyć ich natężenie, poprawiając wyraźnie jakość życia chorych. Odpowiednia diagnoza tych zaburzeń w depresji jest niestety zbyt często pomijana. Autorzy zwracają uwagę na fakt, że leki przeciwdepresyjne same w sobie mogą pogłębić dysfunkcje seksualne, a w badaniach zapadalność na tego rodzaju powikłania wywołane lekami dotyczy ponad 45% pacjentów.
Obserwacje wskazują, że selektywne inhibitory zwrotnego wychwytu serotoniny poprzez mechanizm ośrodkowy i obwodowy wpływ naczyniowy mogą sprzyjać powstawaniu dysfunkcji seksualnych. W porównaniu z placebo większej częstości zaburzeń seksualnych nie powodowały z kolei takie leki przeciwdepresyjne jak: agomelatyna, tianeptyna, bupropion, moclobemid, mirtazapina, nefazodon. Autorzy publikacji uważają, ze zależy to od specyficznych mechanizmów działania tych leków.
Inną kwestią jest strategia postępowania w leczeniu depresji, gdy wystąpią zaburzenia funkcji seksualnych. Rezygnacja i przerwy w leczeniu nie stanowią właściwej alternatywy. Zmiana leku, choć praktykowana, nie jest zweryfikowanym naukowo rozwiązaniem, w sytuacji, gdy lek wywołujący zaburzenia seksualne, okazał się efektywny w leczeniu depresji.
Ocena wstępna dysfunkcji seksualnych i coraz szerszy zakres dostępnych leków o różnych mechanizmach działania pozwoli obrać najbardziej efektywną strategię postępowania, jeżeli ryzyko wystąpienia zaburzeń sfery seksualnej u chorych z depresją jest wysokie.
Opracowane na podstawie: British Journal of Psychiatry / Czerwiec 2013
Marek Kowrach
D.S. Baldwin i T. Foong. Antidepressant drugs and sexual dysfunction, LINK: Br J Psychiatry 2013;202:396
